ن :
کلمات کلیدی :
نحوه معماری در چغازنبیل به گونه‌ای است که فکر می‌کنید در این مکان خورشید دو بار طلوع و دو بار غروب میکند. این امر از آنجا ناشی می‌شود که زاویه خط افق با خطی فرضی که گوشه طبقه اول هر ضلع از بنا را به بالا‌ترین طبقه وصل میکند، کاملاً برابر با زاویه و مسیر حرکت خورشید بامدادی در هنگام اعتدالین است.
با این حساب از آنجا که هر یک از طبقات زیگورات، کوچکتر از طبقات پائینی خود است، از نگاه ناظری که در محل رصدخانهضلع شمالی ایستاده است، خورشید در مدتی کوتاه، چندین بار از پشت زیگورات طلوع و غروب ظاهری میکند.
اگر بخواهید این پدیده را به چشم خود ببینید باید از آن فیلم گرفته و به تماشای آن بنشینید.
ساعت آفتابی برای چغازنبیل
اگر به چغازنبیل بروید متوجه می‌شوید که این بنا از چند ساعت آفتابی نیز برخوردار است. در سه طرف چغازنبیل سه بنای آجری وجود دارد که به شکل دایره ساخته شده‌اند. در حال حاضر از این سه بنا تنها یکی که در سوی شمال‌غربی قرار دارد تا حدودی سالم باقی مانده است.
بنای دیگر که در جنوب‌غربی قرار دارد به دست فرانسویان شبیه به نمونه و البته بصورت نصفه بازسازی شد.از سومین بنا هم تقریباً شالوده باقی مانده و دیگر خبری از آن نیست.
می‌گویند این سه بنا در اصل سه پایه برای قرار دادن مجسمه بوده است، اما با کمی دقت می‌توان دریافت که از آنها جهت تشخیص زمان استفاده می‌شده است. در چهار سوی این سه بنا، چهار آفتاب‌سنج آجری به شکل تاق‌نما یا پنجره‌نما ساخته شده است که با آفتاب‌سنج‌‌های رصدخانه نقش‌رستم شباهت ظاهری دارند.
این سه بنا روی هم مجموعه واحدی را تشکیل می‌دهند. یک رصدخانه یا تقویم آفتابی برای سنجش گردش خورشید و به تبع آن نگهداشتن حساب سال و سال‌شماری و استخراج تقویم و تشخیص روزهای اول و میانی هر فصل سال یا اعتدالین بهاری و پائیزی و انقلاب‌‌های تابستانی و زمستانی بوده است.
این آفتاب‌سنج‌‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بتوان هنگام طلوع یا غروب خورشید با مشاهده سایه‌‌های متشکله در آن، آغاز یا میانه هر یک از فصل‌‌ها که منطبق با اعتدال‌‌های بهاری یا پائیزی و انقلاب‌‌های تابستانی و زمستانی است را تشخیص داد.
