برخی معتقدند انسان در هر سن و معلوماتی که باشد بی هیچ قید و شرطی می تواند به هر سخنی گوش فرا دهد. اینان به آیه ی شریفه: « (فَبَشِّرْ عِبادِ الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ»(1) تمسک می کنند. در صورتی که آیه ی شریفه ی در مورد اندیشمندان و صاحب نظرانی است که قدرت و توان تشخیص (قول احسن) را دارند نه هرکسی، در هر سن و سال و سطحی از معلومات می تواند این چنین باشد. چنان که در ادامه آیه ی شریفه می فرماید: « أُولئِکَ الَّذِینَ هَداهُمُ اللَّهُ وَ أُولئِکَ هُمْ أُولُوا الْأَلْبابِ»(2) (آنان کسانی اند که خدا هدایتشان کرده و آنان خردمندان و صاحبان مغز و عقل اند).
...
بنابراین تا وقتی که انسان اعتقادهایشان را از منابع موثق و معتبر محکم نکرده و قدرت پاسخگویی به شبهات را ندارند، نباید در این وادی قدم بگذارد. انسان باید زمان شناس باشد، برای حال و آینده اش برنامه ریزی کند؛ نه اینکه بنشیند و هنگامی که با شبهات بنیان کن و تبلیغات مسموم روبه رو شد به فکر چاره ای بیفتد، بلکه مانند واکسنی که برای پیشگیری امراض به کودکان تزریق می کنند ما نیز با طرح شبهات و جواب آنها به طور فشرده اطلاعاتی از آنها داشته باشیم تا هنگام مواجهه با مخالفان خود را نباخته و توان جواب گویی را داشته باشیم.
امام صادق (ع) می فرماید: «العالم بزمانه لاتهجم علیه اللوابس»؛(3) (کس که زمان شناس است شبهات بر او هجوم نخواهد آورد)
امام علی (ع) می فرماید: «من عرف الایام لم یغفل عن الاستعداد»؛(4) (هرکسی که روزگار خود را شناخته و زمان شناس باشد از آمادگی غافل نخواهد شد).
پی نوشت:
1) سوره زمر آیه 17 و 18
2) سوره زمر آیه 18
3) کافی، ج1، ص 27، ح 29؛ تحف العقول، ص 356ریال بحار، ج 75، ص 269، ح 109
4) کافی، ج 8، ص 23، ح 4؛ امالی، شیخ صدوق، ص 400، ح 9؛ توحید، ص 74، ح 27؛ تحف العقول، ص 98؛ بحار، ج 74، ص 278، ح 1.